İstesek de istemesek de kaygı duygusu hayatımızın bir parçası. Kimi zaman gelip gidiyor, kimi zaman ise gölgesini sürekli üzerimizde hissettiyor. Bazen elimizde olmadan gelecek için kaygı duyuyoruz. Çünkü geleceği kontrol edemiyoruz. Önce bir hayal kurup o hayale dalıyoruz. Sonra da olmazsa diye endişelenmeye başlıyoruz. Ya işler istediğim gibi gitmezse gibi endişeli düşünceler sarıyor bizi. Bazen de inatla geçmişe odaklanıyoruz. Saatlerce aynı olaylar üzerine düşünüyoruz, sanki değiştirebilirmişiz gibi…

Tabii ki tüm bunlar bir noktada doğal insan davranışı. Ama bazen kaygı duygusu kontrolden çıkıyor, daha doğrusu zihnin kontrolünü ele geçirmiş gibi oluyor. İşte bu nokta, bizim bir kaygı bozukluğu ile karşı karşıya kaldığımız an olabilir.

Bu yazıda anksiyete nedir ve anksiyete bozukluğu ne demek, anksiyete belirtileri nelerdir, neden olur, nasıl geçer gibi önemli soruları cevaplayacağız 👇🏻

Anksiyete Bozukluğu Nedir?

Anksiyete bozukluğu veya kaygı bozukluğu genellikle; günün büyük bir bölümünde görülen, hatta günler boyunca sürebilen, aşırı ve regüle edilmesi zor endişe duygusu ile karakterize edilir. Anksiyete bozukluğu olan kişiler, günlük hayatta karşılaştıkları durumlar ile ilgili sıklıkla yoğun, aşırı ve kalıcı endişe duyarlar.

En sık görülen türü genel anksiyete bozukluğu, veya yaygın anksiyete bozukluğu olarak adlandırılır. Durumsal olarak kendini gösterebilen sosyal anksiyete bozukluğu da bir başka çeşididir.

Kaygı bozukluğu döngüsünü şöyle açıklayabiliriz:

• Normalde kaygı duygusunu tetikleyebilecek bir “tehlike” bize gerçekte olduğundan çok daha büyük görünür. Ya da bir şekilde biz bu tehlikenin farklı versiyonları üzerine düşünerek onu olduğundan daha büyük hale getiririz.
• Gerçek dışı bir boyuta ulaşan bu “tehlike”, aslında genelde sadece düşüncededir. Çoğu zaman hiçbir zaman karşılaşmayacağımız ya da karşılaşmadığımız senaryolara takılı kalırız.
• Kurguladığımız olumsuz düşünceler ve alternatiflerin yarattığı kaygı duygusu, uzun süreli bir hale gelir ve sadece bir tepki olmaktan çıkar.
• Artık oluşan kaygı, kontrol edilmesi zor bir soruna dönüşmüştür.
• Bu sebeple de hayatımızı kaygılara göre şekillendirmeye başlarız. Günlük hayatta kaygıyı ve anksiyeteyi tetikleyen etkenlerden kaçınır, anksiyete belirtisi yaşamamak için hayatımızı kısıtlarız.
• Bu şekilde daha izole ve kısıtlı bir yaşam sürdürmeye çalışmak, kaygıdan uzaklaşmamızı zorlaştırır ve o kaygı duygusu içimizde büyüdükçe büyür.
• Zihnimizde daha fazla alan kaplar ve kırmazsak içerisine sıkışıp kalacağımız bir kısırdöngüye dönüşür.

Anksiyete Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Bir anksiyete bozukluğu yaşadığınızı gösteren işaretler, anksiyete bozukluğunun türüne göre değişebilir. Stres ve kaygı bozukluğu belirtileri kişiden kişiye, durumsal olarak da şiddetini değiştirebilir.

Ama genel olarak anksiyete sorunlarının belirtileri birbiriyle benzerdir. Bu anksiyete belirtileri 3 başlık altında incelenebilir:

1. Fiziksel Belirtiler

• Ellerin aşırı terlemesi ya da soğuması
• Ağız kuruluğu
• Kalp çarpıntısı
• Nefes darlığı
• Hiperventilasyon, yani çok hızlı nefes alıp verme
• Mide bulantısı gibi gastrointestinal (GI) problemler
• El ve ayaklarda uyuşma ve/veya karıncalanma
• Vücuttaki kasların gerilmesi
• Titreme

2. Psikolojik Belirtiler

• Yükselen panik duygusu, korku ve huzursuzluk
• Mevcut endişe dışında herhangi bir şeye odaklanamama, başka bir şey düşünememe
• Travmatik deneyimleri tekrar tekrar düşünmek, bu tür tecrübelerin zihne kontrolsüzce dolması
• Kontrol edilemeyen, takıntılı ve gerçek dışı düşünceler
• Kaygıyı tetikleyen etkenlerden kaçma, kaçınma dürtüsü

3. Davranışsal Belirtiler

• Sürekli hareket etme isteği, sabit duramama
• Elleri tekrar tekrar yıkamak gibi ritüel halinde, tekrar eden davranışlar sergileme
• Uykuya dalamama, uyku sürecine geçememe, yaygın anksiyete bozukluğu belirtileri arasındadır.

Anksiyete Bozukluğu Neden Olur?

Anksiyete bozukluklarının çoğunlukla çocukluk, ergenlik veya erken yetişkinlik döneminde başladığı düşünülmektedir. Sebebi ise tam olarak belirlenebilmiş değil. Birçok psikolojik sorun gibi kaygı bozukluklarında da çeşitli faktörlerin risk oluşturduğu biliniyor.

Uzmanlara göre:

• Çocukluk travmaları,
• Bağımlılık öyküsü ya da bağımlılık öyküsü olan bir yakın akraba,
• Anksiyete bozukluğu ya da diğer psikolojik sorunları olan yakın akrabalar,
• Stresli bir hayat,
• Ayrılık korkusu,
• Zorlayıcı yaşam deneyimlerine maruz kalma,
• Bağlanma sorunları gibi farklı faktörler anksiyete bozukluklarını tetikleyebilir.

Ayrıca bazı alışkanlıklar ve fizyolojik değişimler de anksiyete bozukluklarına yol açabilir, ya da var olan bozukluğun şiddetini artırabilir.

• Tiroid sorunları veya kalp aritmisi gibi bazı fiziksel sağlık durumları,
• Kafein veya diğer uyarıcı maddeler,
• Kullanılan birtakım ilaçlar, kaygı düzeyini etkileyebilir.

Anksiyete Bozukluğu Nasıl Geçer?

Saydığımız belirtilerden bir veya birkaçına sahipseniz, “Peki, anksiyete bozukluğuna ne iyi gelir? Anksiyete nasıl geçer?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Ancak maalesef burada size verebileceğimiz kesin bir cevap yok.

Çünkü kaygı duygusunu azaltmak için verebileceğimiz öneriler, hem durumsal hem de kişisel olarak sizin ihtiyaçlarınızı karşılayabilir. Bu sebeple anksiyete bozukluğu tedavisi sağlamak, belirtilerini kontrol altına almak ve daha rahat bir yaşam sürmek için uzman yardımı almak oldukça kritik olabilir.

Bunun için Salus uygulaması üzerinden yetkin uzmanlarla görüşebilir, kaygı bozukluğu dahil tüm problemleriniz hakkında yardım alabilir ve iyileşme sürecinize başlayabilirsiniz.

Bu yazımızı beğendiyseniz, “Kaygı Nedir, Kaygı Duygusu Nasıl Oluşur?” ve “Kaygılı Ebeveyn Olmak ile Nasıl Başa Çıkılır?” içeriklerimize de göz atabilirsiniz.

Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.