Hayatta kalanın suçluluğu, birisinin (veya birçok insanın) bir kayıp yaşamasına rağmen sizin hayatta kalmanız sonucu oluşan suçluluk duygusudur. Bir durumdan, olaydan ya da olaylardan sağ kurtulurken başkalarının hayatta olmaması bizde suçluluk duygusu uyandırabilir. Hayatta kalmanın suçluluğu ruh sağlığımızı oldukça etkileyebilir ve büyük travmatik olaylar sonrası sıklıkla görülebilir.
Hayatta Kalanın Hissettiği Suçluluk Neden Olur?
Hayatta kalanın suçluluğu, genellikle, hayatta kalmanın bir başkasının yerine olması gerektiği düşüncesine bağlıdır. Hayatta kalanlar, genellikle diğer insanların hayatlarını kurtarmak için daha fazla yapabileceklerini düşünerek kendilerini suçlu hissederler.
Bu duygu, hayatta kalanların genellikle psikolojik olarak zorlu bir süreçten geçtiği durumlarda yaygındır. Özellikle savaş alanında, afet bölgelerinde veya sağlık hizmeti veren kişiler arasında sık görülür.
Bir çalışma, bir deniz kazasından sağ kurtulanların %61'inin kazadan 30 ay sonra hayatta kalanın suçluluk duygusu yaşadığını ortaya koyuyor. Mülteciler, Holokost'tan sağ kurtulanlar, toplu katliamdan kurtulanlar ve savaş gazilerinin tümünün semptomlar bildirdiğini gösteriyor. Yani bu durum, travmanın türüne göre ayrım yapmıyor denebilir.
Hayatta Kalma Suçluluğu Bireyleri Nasıl Etkiler?
Sağ kalanın suçluluğu, duygusal açıdan yıkıcı bir etkiye sahip olabilir.
Suçluluk hissi hayatta kalanların;
- Yaşam kalitesini düşürebilir,
- Depresyon, kaygı, uykusuzluk ve stres gibi psikolojik sorunlara yol açabilir.
Hayatta kalanın suçluluğunun kapsamı ve şiddeti kişiden kişiye değişir. Kişinin suçluluk belirtileri hem psikolojik hem de fizyolojik olabilir.
Hayatta kalma suçluluğunun psikolojik belirtileri şunlar olabilir:
- Çaresizlik duyguları
- Travmatik olayı tekrar yaşamak ya da görüntülerin göz önüne gelmesi (flashback)
- Öfke patlamaları
- Motivasyon eksikliği
- Ani duygu eğişimleri
- İntihar düşünceleri
Hayatta kalma suçluluğunun fizyolojik belirtileri şunlar olabilir:
- Aşırı yeme ya da yemek yememe isteği
- Uyumakta zorluk
- Baş ağrısı
- Mide bulantısı veya mide ağrısı
- Kalp çarpıntısı
Bu Suçluluk Duygusu ile Nasıl Başa Çıkabilirim?
Herkesin başa çıkma becerileri için farklıdır. Böyle dönemlerde bugüne kadar geliştirdiğiniz beceriler arasından size en iyi gelecekleri deneyebilirsiniz. Buna ek olarak herkese uygun olabilecek birkaç ipucu da paylaşabiliriz:
1. Yasınızı Yaşamak için Kendinize İzin Verin
Hayatını kaybeden insanların artık olmadığını kabul etmek ve yas tutmanıza izin vermek önemlidir. Kendinize zaman tanıyın ve her şeyi kendi hızınızda yapın.
2. Olumlu Bir Şeyler Yapmaya Çalışın
İster kendiniz için ister başkaları için, bu duyguları alın ve onları dünyada bir değişiklik yapmaya yönlendirin.
3. Olaya Neden Olan Dış Etkenlere Odaklanın
Odağınızı durumu yaratan dış değişkenlere kaydırmak, suçluluk duygularına katkıda bulunan kendini suçlamayı bırakmanıza yardımcı olabilir.
4. Öz Şefkat Uygulamaları Yapın
Eylemleriniz başka bir kişiye zarar vermekten sorumlu olsa bile, kendinizi nasıl affedeceğinizi öğrenmek ilerlemenize ve olumlu bir bakış açısı kazanmanıza yardımcı olabilir.
5. Bu Duyguların Ortak Olduğunu Unutmayın
Üzüntü, korku, kaygı, keder ve evet suçluluk, travmatik bir olayın ardından verilen tamamen normal tepkilerdir.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz: Hayatta kalanın suçluluğu, birçok insanın başına gelebilecek bir duygusal durum. Ancak bu duygusal süreçle başa çıkmak için bazı bireysel adımlar atabilirsiniz. Yukarıda bahsedilen semptomlar zaman içerisinde artıyorsa, bir uzmandan yardım alabilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Yoğun Kaygı ile Başa Çıkma Rehberi” ve “Majör Depresyon Atlatanların Unutmaması Gereken 8 Şey” yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.