Narsisist kişilik bozukluğu; kendini beğenmişlik, ilgi ihtiyacı ve empati eksikliği gibi belirtilerle karakterize edilir. Bu bozukluğa sahip bireyler, yani narsistler; çevreleri tarafından sıklıkla manipülatif, kibirli, bencil ve talepkâr olarak tanımlanırlar. Narsisist bireylerle herhangi bir ilişki içerisinde bulunmak çok zorlayıcı olabilir. Hâl böyleyken narsisist biriyle romantik bir ilişkiye içine girmek, yıpratıcı hatta travmatik bir deneyime dönüşebilir.
Narsist kişilik bozukluğu olanlara nasıl davranılmalı, nasıl yaklaşılmalı bu yazıda açıkladık. Siz de partnerinizin narsisist eğilimleri olabileceğinden şüpheleniyorsanız ya da Narsisist Kişilik Bozukluğu olan biriyle birlikteyseniz yazımızı incelemeniz faydalı olabilir.
Narsisistler Hangi Tür Partnerlere İlgi Duyarlar?
Öncelikle "narsist" ne demek, Narsisist Kişilik Bozukluğu ne anlama geliyor detaylı incelemek isterseniz, Narsisist Kişilik Bozukluğu Nedir, Özellikleri Nelerdir? yazımıza göz atmanızı öneririz.
Narsisist Kişilik Bozukluğuna sahip bireyler, onların ihtiyaçlarını karşılayacak ve onlara kendilerini iyi hissettirecek partnerlere ilgi duyma eğilimi taşırlar. Dışarıdan bakınca güçlü bir imaj çizen ve yüksek özgüvenli görünen narsisistler, bu görünüşlerini pekiştirecek ve güvende hissetmelerini sağlayacak insanlarla ilişki kurmak isterler.
Narsist birine nasıl davranılmalı incelemeden önce, narsistlerin size nasıl davranacağını bilmeniz de faydalı olabilir. Bu sebeple narsisist eğilimleri birinin radarına girmesi muhtemel partnerin özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
1. Çekici ve Yüksek Statüye Sahip Bireyler
Narsisistler, romantik ilişki kuracakları bireyin kendilerine layık olmasına önem verirler. Bu nedenle narsisist için sevgilisinin iyi görünümlü, çekici, başarılı ve yüksek statüye sahip olması önem taşır.
2. Başkalarına Karşı Aşırı Sorumluluk Hisseden Bireyler
Birçok yetişkin, kendi hayatının sorumluluklarını taşırken bir narsisistin ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar enerji ve zamana sahip değildir. Bu nedenle narsisistler; kendi taleplerinin yeterince karşılanabilmesi için aşırı sorumluluk hissi taşıyan, ona kendini değerli, özel ve önemli hissettirmek için daha fazla çabalayacak partnerleri seçerler.
3. Aşırı Verici Bireyler
Bir narsisiste göre içinde bulunduğu ilişkide kendininkilerden başka hiçbir ihtiyaca yer yoktur. Bu nedenle kendi ihtiyaçlarını arka plana atan ve verici olan bir sevgili ararlar.
4. Yüksek Empati Seviyesine Sahip Bireyler
Yüksek empati seviyesine sahip partnerler, narsisistler için biçilmiş kaftandır çünkü onların onaylanma ve değerli hissetme ihtiyaçlarını ancak bu bireyler tam anlamıyla giderebilir.
5. Benlik Saygısı Düşük Olan Bireyler
Narsisistler, özgüvenli görünen ama içten içe göründüğü kadar benlik saygısına sahip olmayan insanları partner olarak seçerler. Bu tür partnerleri yönlendirmek ve kuşkuya düşürmek onlar için daha kolay olur.
6. Göstermek İstedikleri İmajı Kabul Eden, Hareketleri ile Onaylayan Bireyler
Narsistler, kendilerine değer katacak ve dünyaya göstermek istedikleri profili destekleyecek partnerlerle ilişki kurmak isterler.
7. Kendini Suçlamaya Eğilimli Bireyler
Narsisist davranışlar sergileyen bireyler, kendini suçlamaya eğilimli insanlara ilgi duyarlar çünkü onları manipüle etmek ve kontrol altında tutmak çok daha kolay olur. Ayrıca narsisistler, suçluluk hissi duyan partnerlerinin onları terk etme olasılığının çok daha düşük olduğunu düşünürler.
Sevgilinizin Narsisist Olup Olmadığını Nasıl Anlarsınız?
Narsisist biriyle sevgili olduğunuzdan şüpheleniyorsanız bahsedeceğimiz noktaları dikkatlice inceleyerek konu hakkında fikir sahibi olabilirsiniz. Ancak Narsisist Kişilik Bozukluğunun klinik bir teşhis olduğunu ve bu teşhisi ancak psikiyatristin koyabileceğini belirtelim.
- Abartılı ve gösterişli ifadelerle sürekli kendi hakkında konuşmaktan keyif alıyorsa
- İlişkinizin başında romantik ve ilgiliyken sizi kazandıktan sonra tavrında değişiklikler olduysa
- Söyledikleri ve yaptıkları çelişiyorsa
- "Hayır." cevabını kabul etmiyorsa ve istediği her şeyi anında yapmanızı bekliyorsa
- Kurallara ve sınırlara karşı duyarsızlık gösteriyorsa
- Herkesten ayrıcalıklı bir muamele görmek istiyorsa
- İnsanları manipüle etmeye çalışıyorsa
- Başkalarını devamlı aşağılıyorsa
- Reddedilmeye ve hayal kırıklığına karşı toleransı çok düşükse
- Uzun süreli bir ilişkiniz olmasına rağmen yeterince bağlılık göstermiyorsa sevgiliniz narsist bir erkek veya kadın olabilir.
Bu noktada narsisist ve megaloman farkına da kısaca değinebiliriz. Megolamani yani büyüklük hezeyanı yaşayan bireyler kendilerine gerçekle uyuşmayan, daha çok güçle ilgili, üstün nitelikler yakıştırır. Megalomanlar aynı zamanda narsisistken tüm narsisistler megaloman olmak zorunda değildir.
Narsisist ile İlişki Evreleri Nelerdir?
Bir narsisist, başlangıçta sevgilisinin kalbini kazanmak ve ona yakın olmak için her şeyi yapar. İlişkinin ilerleyen evrelerinde ise kişilik bozukluğunun getirdiği sağlıksız davranışlar sergilemeye başlar. Peki, bir narsisistin ilişki evreleri nasıl ilerler?
1. İdealleştirme Evresi
Eğer bir narsisist sizinle olmak istiyorsa idealleştirme evresi sizin için büyüleyici olabilir.
- Narsisist bu evrede sizi pamuklara sarıp sarmalar, sizi yıllardır beklediğiniz mükemmel partnerin o olduğuna inandırır. Daha önce sizin için kimsenin yapmaya yanaşmadığı şeyleri yapar.
- Sizi tamamen çözene kadar kişiliğinizi, hobilerinizi, değer yargılarınızı, korkularınızı ve zaaflarınızı dikkatlice inceler. Böylece neye ihtiyaç duyduğunuzu kolayca kavrayarak size istediğinizi verir.
Örneğin; cömert insanları beğeniyorsanız cömert bir kişiliğe bürünür, eli sıkı biriyseniz parasını savuran insanları sizin yanınızda eleştirebilir. Yani bu evrede narsisist, kendi kişiliğini ve düşüncelerini ortaya koymadan sizin beğeninizi kazanacak davranış her ne ise onu sergiler.
2. Değersizleştirme Evresi
Bu evrede narsisist size gerçek yüzünü göstermeye başlar.
- Size yanlış davranışlar sergilediğinizi, onun duygularını incittiğinizi söyleyebilir; kendinizi güvensiz hissetmenize neden olabilir.
- Sizi eleştirir, bahaneler bularak size kötü davranır, pasif saldırganlık gösterir. Aynı zamanda size lakap takabilir, sizi aşağılayabilir ve başkalarıyla kıyaslayabilir.
- Sizi yapmadığınız davranışlarla suçlayarak size baskı yapabilir.
Bu aşamada narsistle mücadele etmek çok zorlayıcı olabilir çünkü kendinizi terk edilmemek için daha iyi olmaya çabalarken bulabilirsiniz.
3. Tekrar Aşaması
Değersizleşme aşamasının ardından partnerinizi memnun etmek için daha fazla çabalayabilir ya da kendinizi koruyabilmek için ondan uzaklaşmaya çalışabilirsiniz. Partneriniz bu noktada kendini incinmiş hissetse de sizi elinde tutabilmek için idealleştirme aşamasını tekrarlamaya başlar. Kendinizi güvende hissettiği anda tekrar değersizleştirme aşaması gelir ve bu kısır döngü devam eder.
4. Terk Etme Aşaması
Eğer narsisist biriyle beraberseniz partneriniz aniden sizden ayrılmaya karar verebilir ancak ilişkiniz normal bir şekilde sonlanmaz, partneriniz ayrıldığınızı size haber bile vermeyebilir. Bunun yerine sizi her yerden engelleyerek sizden uzaklaşabilir.
Onun size ihtiyacı kalmadığını düşünerek sizi terk ediyor olması, çoğu zaman ondan tam anlamıyla kurtulduğunuz anlamına gelmez. Partneriniz size tekrar ihtiyaç duyduğunda ortaya çıkarak döngünün en baştan yaşanmasına sebep olabilir. Bu kısır ilişki döngüsü, siz narsisist sevgilinizden ayrılmayı tam anlamıyla başarıp kendinizi özgürleştirene kadar devam edebilir.
Şimdi gelelim, narsiste nasıl davranılmalı sorusuna...
Narsisist İnsanla Başa Çıkma Yolları Nelerdir?
Narsisistle ateşkes imzalamak her zaman çok kolay olmayabilir ancak narsisist bir partneriniz varsa yine de onunla başa çıkabilmek için uygulayabileceğiniz bazı yöntemler bulunuyor. Dilerseniz gelin, bir narsisiste nasıl davranmalı, beraber inceleyelim.
1. Davranışlarını Kişisel Olarak Algılamayın
Narsisistin davranışları size kendinizi değersiz ve suçlu gibi hissettirebilir fakat o; siz gerçekten öyle olduğunuz için değil, kendisi bir çeşit algı bozukluğuna sahip olduğu için bu davranışları sergiler. Bu nedenle onun davranışlarını kişisel algılamamanız psikolojik sağlığınız için büyük önem taşır.
2. Sınırlarınızı Net Bir Şekilde Belirleyin
Narsisist biriyle ilişki içindeyken rahatsız olduğunuz davranış ve sözleri net bir şekilde belirtmeniz ve ona aşamayacağı sınırlar koymanız kendinizi korumanız için oldukça gerekli.
3. Gaslighting Riskinin Farkında Olun
Narsisist bir partnerde en sık görülebilecek manipülasyon tekniklerinin başında gaslighting gelir. Bu manipülasyon tekniği kendinizden şüphe etmenize ve çok kötü hissetmenize neden olabilir. Dolayısıyla ilişkinizde kendinizi kötü hissettiğinizde gaslighting ihtimalini aklınızda tutmalısınız.
4. Öz Saygınızı Artırın
Narsisistler ilişki kurmak için öz saygısı yeterli olmayan insanları seçer. Üstelik partnerinin zaten düşük olan öz saygısını da yavaş yavaş baltalar. Bu sebeple eğer narsisist bir partnerle karşı karşıyaysanız öz saygınız ve özgüveniniz üzerine çalışmalısınız.
5. Duygusal Destek Bulun
Bir narsisistle ilişki içinde olmak sizin için zorlayıcı bir deneyim olabilir. Bu süreçte çevrenizde sağlıklı ilişkiler kurabileceğiniz aile, arkadaş ya da yakınlarınızın bulunması ve gerektiğinde onlardan duygusal destek alabilmeniz kendinizi daha iyi hissetmenizi sağlayabilir.
Narsisist Partnerinizden Ne Zaman Ayrılmayı Düşünmelisiniz?
"Narsisist terk edilirse ne yapar?" veya "Narsisist ilişkide reddedilen narsisist nasıl davranır?" diye kaygılanıyor olabilirsiniz ancak içinde zarar gördüğünüz hiçbir ilişkiyi devam ettirmek zorunda değilsiniz. Eğer ilişkinizde bunları yaşıyorsanız ayrılık kararı almak doğru bir adım olabilir:
- Sözlü veya duygusal taciz
- Manipülasyon veya kontrol edilme hissi
- İzole veya tehdit altında olmak
- Psikolojik veya fiziksel sağlığınızın kötüye gidiyor olması
Narsisist Kişilik Bozukluğu ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır ve bu rahatsızlığın ruh sağlığı uzmanı tarafından tedavi edilmesi gerekir. Ancak narsisist bireyler genellikle tedavi görmeyi reddeder. Dolayısıyla narsisist bir partnerle ilişki yaşadığınızda siz de farklı psikolojik rahatsızlıklarla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Eğer partnerinizin narsisist olduğunu ve psikolojinizin kötüye gittiğini düşünüyorsanız uzman bir terapistten destek alarak bu durumu çok daha iyi yönetebilirsiniz. Unutmayın, partneriniz de olsa kimse sizden daha önemli değil ve kimsenin sorumluluğunu taşımak zorunda değilsiniz. Eğer bu süreçte kendinizin ve partnerinizin psikolojik desteğe veya yardıma ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız Salus uygulaması üzerinden uzmanlarla iletişime geçebilirsiniz.
Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Antisosyal Kişilik Bozukluğu Olanlara Nasıl Davranılmalı?” ve “Borderline Anneler ve Çocukları” yazılarımız da ilginizi çekebilir.
Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.