Kıskançlığın bir sevgi göstergesi olduğunu düşünüyor ya da hayatınızı felç eden bir kıskançlık duygusuyla her gün dipsiz düşüncelere mi dalıyorsunuz?

Partneriniz telefonunu o anda açmadığı için aşırı hiddetleniyor, saçını kestirdiği için ondan şüpheleniyor musunuz?

Buluşma yerine biraz geç kaldığı için zihninizde sizi aldattığına dair görüntüler dönmeye mi başlıyor?

Ya da tam aksine, partnerinizin bu şekilde davrandığını görüp kafa karışıklıkları mı yaşıyorsunuz.

Bu sorulara yanıtınız evetse “Othello sendromu” ilginizi çekebilir.

Othello Sendromu Ne Demek?

Saplantılı kıskançlık olarak tanımlanan Othello Sendromu, adını dünyaca ünlü Yazar William Shakespeare’nin The Tragedy of Othello, The Moor of Venice adlı oyunundan alıyor. Oyuna adını veren Othello, eşini saplantılı bir şekilde kıskanır ve sürekli olarak eşinin onu aldattığını düşünür. Othello’nun hayatını bu kıskançlığın yarattığı sanrılar biçimlendirir.

Peki, Psikolojik Bir Sorun Olarak Othello Sendromu Nedir?

Othello sendromu ilk olarak 1955 yılında İngiliz Psikiyatrist John Todd ve Kenneth Dewhurst tarafından yayımlanan "The Othello Syndrome: A study in psychopathology of sexual jealousy" isimli makalede tanımlanır. Buna göre tehlikeli bir psikoz türü olarak adlandırılabilecek Othello sendromu, partnerin sadakatsizliğine ilişkin gerçekle bağlantılı olmayan sanrısal bir inançtan oluşur. Ancak birey bunun gerçek olduğunu düşünür ve bu kurguya göre davranır. Othello sendromu; sanrılı kıskançlık, morbid kıskançlık, cinsel kıskançlık, Othello psikozu, patolojik kıskançlık ve erotik kıskançlık sendromu gibi farklı isimlerle de bilinir.

Othello Sendromu doğrudan bireyin karar verme yeteneklerini ve öz kontrolünü modüle eden beynin frontal lobu ile ilişkilidir. Özellikle beynin sağ ön lobunun hasar alması ya da düzgün çalışmaması gibi durumlarda birey, büyük oranda Othello sendromu belirtileri gösterebilir. 2015 yılında yapılan bir araştırmada Othello sendromunun sağ frontal lob disfonksiyonu olan hastalarda daha fazla görüldüğü tespit edilmiştir.

Othello Sendromu Bireyleri Nasıl Etkiler?

Othello sendromunun en belirleyici özelliği, partnere karşı hissedilen saplantılı kıskançlık duygusu. İlişkide kıskançlık normal bir duygu ancak bu duygu saplantılı biçimde partnerini kontrol etme, kısıtlama ya da takip etme ihtiyacına dönüştüğü noktada sağlıksız bir hâl alabilir.

Sanrısal kıskançlık zamanla, aşırı değer verilen bir fikir hâlini alır ve bireyin yaşam hedeflerini belirlemeye başlar. Birey, günlük aktivitelerini bu sanrılar etkisinde planlar. Partneri tarafından sürekli olarak kontrol edilen bireyin yaşam kalitesi bozulur.

Othello endromu yaşayan birey; kıskançlık duygusuyla partnerini takip etmeye, gözetlemeye, sorgulamaya ve onun eşyalarını gözden geçirmeye başlayabilir. Hatta kıskançlık duygusunda yaşanan yoğunluk sebebiyle cinsel aktivite için artan bir talepte bulunabilir. Othello sendromuna sahip kişinin davranışları zamanla fanatikleşebilir ve bu davranışlar hayatın diğer alanlarını ihmal etmesine yol açabilir.

Othello Sendromu Neden Olur?

Gelelim “Othello Sendromu nedenleri nelerdir?” sorusuna. Henüz Othello sendromunun nedenlerine ilişkin kesin sonuçlar ortaya koyan araştırmalar bulunmuyor. Ancak uzmanlar bu sendromu başlı başına bir psikotik bozukluk olarak algılamanın doğru olduğunu ifade ediyorlar.

Sendromun teşhis edilebilmesi için psikiyatrik muayene belirleyici olsa da bazı tıbbi, psikiyatrik ve nörolojik bozukluklar Othello sendromunun sebepleri arasında gösteriliyor. Bu sebepleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Madde Kullanımı: Bağımlılık, bireylerin sanrı görme olasılığını artırıyor. 19. yüzyıl sonunda Psikiyatr Richard von Krafft-Ebing bu bozukluk ve alkol bağımlılığı arasındaki ilişkiyi, alkolizmin patognomoniği (tanı koyduran klinik belirti) olarak tanımlamış.

2. Kişilik Bozuklukları: Yapılan vaka analizlerine göre Othello sendromu ile Antisosyal Kişilik Bozukluğu, Paranoid Kişilik Bozukluğu ve Borderline Kişilik Bozukluğu yaşayanlar arasında bir örtüşme var.

3. Şizofreni: Psikiyatrik bozukluklarda sanrısal kıskançlığın yaygınlığı ile ilgili yapılan bazı akademik çalışmalar, şizofreni ile Othello sendromu arasında bağlantı olduğunu iddia ediyor.

4. Depresif Bozukluklar: Depresyonla birlikte güçlenen başarısızlık duygusu, kıskançlık sanrılarını güçlendirebilir ya da tetikleyebilir.

5. Anksiyete Bozuklukları: Dürtülerini kontrol edememe ve özgüven eksikliği gibi sebepler, saplantılı kıskançlık duygusunu tetikleyebilir. Böylece bu sendroma anksiyete bozukluğu eşlik edebilir.

6. Beyin Yaralanmaları ve Hastalıkları: Bilimsel araştırmalar; demans, Alzheimer, Parkinson ve Huntington gibi hastalıklarla birlikte kafa yaralanmalarının da sanrılara sebep olabildiğini ortaya koyuyor.

Othello sendromu başlı başına bir psikotik bozukluk olabileceği gibi beraber seyreden veya eşlik eden başka davranışsal ve zihinsel sağlık sorunları da görülebilir.

Othello Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Othello sendromu, bireyin ruh sağlığı ve günlük hayatının işleyişi çerçevesinde oldukça ciddi sonuçlar doğurur. Saplantılı kıskançlık hâli, ruhsal durumun dengesini ve hayatın akışını bütünüyle değiştirir. Bireyin partnerinin sadakatsizliğine ilişkin sanrısal inancı, hiçbir kanıt olmadığında bile devam eder. Partnerinin sadakatini sorgulamak için kendisi sebepler üretir. Saplantılı kıskançlığın üç temel özelliği bulunur:

• Şüphelenmek için tuhaf sebepler üretme,
• Ortada gerçek bir sebep olmaması,
• Aşırı ve mantıksız tepkiler verme.

Othello sendromu yaşayanların terk edilme korkusu, duygusal bağımlılık ve bireysel güvensizlik gibi psikolojik kırılganlıkları da bu ruh hâlini tetikler. Tüm bunlarla birlikte bireyin saplantılı kıskançlık halinin ani bir başlangıcı olabilir. Birey sadakatsizlikle ilişkili kanıt ararken partnerinin duygu ve davranışlarına takıntılı ve ani tutumlar sergileyerek saplantılı kıskançlığın ipuçlarını verir.

Bu noktada bireyin sergileyeceği Othello sendromu belirtilerini şöyle sıralayabiliriz:

• Aşırı kıskançlık gösterme,
• Sözlü ve fiziksel taciz,
• Dürtüleri kontrol edememe,
• Ortada bir kanıt olmamasına rağmen partnerin sadakatsiz olduğuna dair kanıt üretme,
• Partnerin mahremiyetini ihlal etme,
• Partneri takip etme,
• Takıntılı bir tutum sergileme,
• Sürekli olumsuz duygular hissetme,
• Kendine zarar veren davranışlar sergileme,
• Partnerini ailesinden ve arkadaşlarından izole etmeye çalışma.

Othello Sendromu Tedavisi Nasıldır?

Saplantılı kıskançlık, ilişki içerisindeki tarafların ikisini de olumsuz etkiler. Kıskançlık sanrıları yaşayan birey sürekli olarak huzursuz, düşünceli ve hatta saldırgan bir ruh hâline bürünebilir. Othello sendromuna sahip olan bireyin partneri ise bu ilişkide kendini baskı ve tehdit altında hissedebilir.

Peki, çiftlerin hayatlarını ilişkiyi kopma noktasına getirebilecek kadar etkileyen ve bireyleri toksik bir ilişkiye sürükleyebilen Othello Sendromu nasıl tedavi edilir?

Saplantılı kıskançlığı olan bireyler, öncelikli olarak psikolojik tedaviye ihtiyaç duyarlar. Uygulanacak Othello sendromu tedavisi, kıskançlığın ve sanrının şiddetine göre kişiselleştirilmiş bir tedavi planı çerçevesinde belirlenir:

• Belirtiler çok yoğun ve psikotik bir tabloyu düşündürtecek düzeyde ise bireyin bir psikiyatri uzmanına yönlendirilmesi uygun olur.
• Psikiyatrik tedavi ile birlikte (psikiyatri uzmanının da onayı ile) psikoterapi de bireyin kendisi ve ilişkileri ile ilgili meselelere dair daha derinlikli bir anlayış geliştirmesine destek olabilir.
• Bununla birlikte ilişki devam ederken çiftin yaşam kalitesini destekleyebilmek için çift terapisi almaları da ilişkinin her iki tarafı için faydalı olabilir. Çift terapisi, bireyin saplantılı kıskançlık sorunuyla birlikte altta yatan diğer endişe kaynaklarının ele alınmasına da yardımcı olabilir.

Othello Sendromu Olan Kişiye Nasıl Davranmalı?

Othello sendromu ile ya da bu sendromun belirtilerini gösteren biri ile yaşamak, ilişki kurmak zorlayıcı olabilir. Bu noktada kendinizi de koruyarak ilerlemeye özen göstermelisiniz.

• Öncelikle empati kurmak, sağlıklı bir iletişim kurmanın ilk adımı olabilir. Anlaşıldığını gören birey, partnerine daha ılımlı yaklaşabilir.
• İkinci olarak dürüst, açık ve net bir iletişim biçimi benimsenebilir. Şüpheli tavır ve davranışlardan kaçınılarak kişiyi daha fazla kaygılandırmamaya özen gösterilebilir. Fakat bireyin yaşadığı sorunun ve sergilediği tablonun daha ağır ve psikotik düzeyde bir rahatsızlık olduğundan şüpheleniliyorsa bir psikiyatri uzmanına yönlendirmek uygundur.
• Othello Sendromu, bireyin kendisini sürekli baskı ve tehdit altında hissedebileceği bir durum olduğundan kişiyi yorabilir ve agresifleştirebilir. Bu noktada öfke ve duygu kontrolü için çalışmalar yürütmek, bir uzman eşliğinde özellikle dürtüsel anlarda kontrolü tekrar sağlamayı kolaylaştıracak içsel kaynakları keşfetmek oldukça önemlidir.

Othello sendromu ilişkisel olarak her iki taraf için de çok zorlayıcı olabilir. Psikiyatri ve uzman psikolog desteği ile yaşanılan soruna dair daha derinlikli bir çalışmaya alan açmak mümkündür. Bu aşamada hem kendiniz hem bu sendromu yaşayan partneriniz için destek almak isterseniz Salus uygulamasını kullanabilirsiniz. Klinik psikologlarla online terapi yapabilir, size özel sunulan içerikleri inceleyebilirsiniz.

Bu makaledeki bilgileri faydalı bulduysanız “Retroaktif Kıskançlık Nedir, Nasıl Geçer?” ve “Gottman Çift Terapisi ve İlişkideki Zehirler ile Panzehirler” yazılarımız da ilginizi çekebilir.

Sayfa içeriği yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tanı ve tedavi için mutlaka bir uzmana başvurunuz.